Βγαλμένα από τις ρίζες του πολιτισμού και του χρόνου τις μακρινές πατρίδες και τις διηγήσεις των γιαγιάδων, έθιμα που καλά κρατούν με το πέρασμα του χρόνου ή αναβιώνουν πιό δυνατά σε όλα τα σημεία της Ελλάδας όσο οι Άγιες μέρες του Πάσχα έρχονται, φέρνοντας την ανάλογη κατάνυξη και την απαραίτητη νηστεία.
Τη Μεγάλη Δευτέρα ο Νυμφίος “έρχεται εν τω μέσω τής νυκτός” η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στον Ιωσήφ τον πιο αγαπητό υιό του Ιακώβ.
Την Μεγάλη Δευτέρα ξεκινούν πολλοί την νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας μέχρι να κοινωνήσουν το Μεγάλο Σάββατο.
Την Μεγάλη Δευτέρα ξεκινούν πολλοί την νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας μέχρι να κοινωνήσουν το Μεγάλο Σάββατο.
Την Μεγάλη Τρίτη διαβάζονται η παραβολή των δέκα Παρθένων και σε όλες τις εκκλησίες με κατάνυξη ακούμε το “τροπάριο τής Κασσιανής”.
Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας που μετανόησε και πίστεψε στο Χριστό και οι νοικοκυρές πλάθουν μαζί με τα παιδιά τους τα Πασχαλινά κουλουράκια στο σπίτι, ενώ περιμένουν την λειτουργεία του Μυστικού Δείπνου.
Από την Μεγάλη Πέμπτη αρχίζει κυρίως η κατάνυξη γιατί από την ημέρα αυτή ξεκινούν βασικά τα πάθη ενώ την ίδια ημέρα οι νοικοκυρές βάφουν τα συμβολικά κόκκινα αβγά πλάθουν τα τσουρέκια και τά ψωμιά (διάφορα ανά κάθε περιοχή)περιμένοντας την μεγάλη ακολουθία των Αχράντων Παθών των Δώδεκα Ευαγγελίων και την σταύρωση με το επιβλητικό τροπάριον “Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου, ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας “
Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται η αποκαθήλωση όπου ο ιερέας κατεβάζει τον Εσταυρωμένο από τον Σταυρό και τον τυλίγει σε καθαρό σεντόνι ενώ από αργά το βράδυ της Μ Πέμπτης έχει στολιστεί ο Ιερός Επιτάφιος με άνθη της υπαίθρου που φέρνουν οι γυναίκες έτσι ώστε να τοποθετηθεί το Άγιο Σώμα του Κυρίου.
Η Μ. Παρασκευή αποτελεί την κορύφωση του Θείου Δράματος και είναι η μέρα του μεγάλου πένθους όλοι ζούν με μεγάλη κατάνυξη και σε πολλά μέρη δεν στρώνουν καθόλου τραπέζι. Είναι η μέρα που όλοι νυστεύουν ακόμα και το λάδι με τιμητικό πιάτο τις νερόβραστες φακές και το μαρουλι με ξύδι, συμβολοισμοί παρμένοι από το Θείο Δράμα.
Κανείς δεν πρέπει να πιάσει στα χέρια του σφυρί ή άλλο εργαλείο, γιατί θεωρείται μεγάλη αμαρτία. Το βράδυ γίνεται η λειτουργεία της περιφοράς του Επιταφίου. Η περιφορά του Επιταφίου είναι το κυριότερο έθιμο της Μεγάλης Παρασκευής.
Παλιά γινόταν ένας συναγωνισμός ανάμεσα στις ενορίες για το ποιός θα φτιάξει τον ομορφότερο στολισμό του Επιταφίου. Οι ενορίες συναντιώντουσαν κατά την περιφορά και στα νησιά έβαζαν τον επιτάφιο στην θάλασσα για να αγιάσουν τα ύδατα. Το έθιμο του περάσματος ακόμα καλά κρατεί. Όλοι πιστεύουν ότι πρέπει να περάσουν από κάτω γιά μία φορά για το καλό ενώ πίστευαν πως αν τα ζωηρά παιδιά περάσουν τρεις φορές θα φρονίμευαν. Τρεις φορές έπρεπε να περάσουν και οι άρρωστοι για να γίνουν καλά.
Η Μ. Παρασκευή αποτελεί την κορύφωση του Θείου Δράματος και είναι η μέρα του μεγάλου πένθους όλοι ζούν με μεγάλη κατάνυξη και σε πολλά μέρη δεν στρώνουν καθόλου τραπέζι. Είναι η μέρα που όλοι νυστεύουν ακόμα και το λάδι με τιμητικό πιάτο τις νερόβραστες φακές και το μαρουλι με ξύδι, συμβολοισμοί παρμένοι από το Θείο Δράμα.
Κανείς δεν πρέπει να πιάσει στα χέρια του σφυρί ή άλλο εργαλείο, γιατί θεωρείται μεγάλη αμαρτία. Το βράδυ γίνεται η λειτουργεία της περιφοράς του Επιταφίου. Η περιφορά του Επιταφίου είναι το κυριότερο έθιμο της Μεγάλης Παρασκευής.
Παλιά γινόταν ένας συναγωνισμός ανάμεσα στις ενορίες για το ποιός θα φτιάξει τον ομορφότερο στολισμό του Επιταφίου. Οι ενορίες συναντιώντουσαν κατά την περιφορά και στα νησιά έβαζαν τον επιτάφιο στην θάλασσα για να αγιάσουν τα ύδατα. Το έθιμο του περάσματος ακόμα καλά κρατεί. Όλοι πιστεύουν ότι πρέπει να περάσουν από κάτω γιά μία φορά για το καλό ενώ πίστευαν πως αν τα ζωηρά παιδιά περάσουν τρεις φορές θα φρονίμευαν. Τρεις φορές έπρεπε να περάσουν και οι άρρωστοι για να γίνουν καλά.
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου ψάλλεται ο Εσπερινός της Ανάστασης, όπως λεγεται και " Πρώτη Ανάσταση " . Το μεσημέρι στον Πανάγιο Τάφο πραγματοποιείται η αφή του Αγίου Φωτός και διανέμεται σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο και το βράδυ ακολουθεί η Τελετή της Αναστάσεως με το “δεύτε λάβετε φώς “ και το “Χριστὸς Ἀνέστη” που συνοδεύεται από μυνήματα χαράς και ελπίδας και φυσικά πολλά βεγγαλικά και κροτίδες.
Στην επιστροφή στο σπίτι, "σταυρώνουν" πρώτα το επάνω μέρος της εξώπορτας και με το Άγιο φώς ανάβουν τα καντήλια. Τό βραδυνό τραπέζι της Ανάστασης περιλαμβάνει την εθυμοτυπική μαγειρίτσα, κόκκινα αυγά, τσουρέκι και σαλάτες, μπαίνοντας σιγά σιγά μετά την νηστεία στο γλέντι του Κυριακάτικου οβελία
Την Κυριακή του Πάσχα αρχίζει το μεγάλο γλέντι με τα ψησίματα των αρνιών τα κοκορέτσια τα τραγούδια και τους χορούς που κρατάνε μέχρι αργά το βράδυ.
Τα ήθη και τα έθιμα ποικίλουν από τόπο σε τόπο σε όλη την Ελλάδα δίνοντας σε κάθε περιοχή το δικό της τοπικό χρώμα.
Στην Καλαμάτα αναβιώνει ένα έθιμο, που πηγάζει από τους απελευθερωτικούς αγώνες του 1821, ο διαγωνισμός των «μπουλουκιών». Οι διαγωνιζόμενοι, με παραδοσιακές ενδυμασίες και οπλισμένοι με σαΐτες, δηλαδή με χαρτονένιους σωλήνες γεμάτους μπαρούτι, μετατρέπουν το τοπικό γήπεδο σε πεδίο μάχης, με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου.
Στο Λεωνίδιο έχουμε το πιο εντυπωσιακό έθιμο της περιοχής, όταν το βράδυ της Ανάστασης γεμίζει ο ουρανός από φωτεινά "αερόστατα" τα οποία ανυψώνονται από τους πιστούς κάθε ενορίας με τον ανταγωνισμό ποιανού το αερόστατο θα μείνει περισσότερη ώρα στον αέρα. Την
Στην Κέρκυρα το πρωί στις 9 γίνεται η περιφορά του Επιταφίου της Εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα. Το 1574 οι Βενετσιάνοι απαγόρευσαν στους ορθοδόξους την περιφορά του την Μ. Παρασκευή, και από τότε οι Κερκυραίοι πραγματοποιούν την περιφορά μαζί με το Σεπτό Σκήνωμα του Αγίου. Είναι η πιο παλιά και πιο κατανυκτική Λιτανεία που βγαίνει σε ανάμνηση του θαύματος του Αγίου, που έσωσε τον Κερκυραϊκό λαό.
Στις 11 το πρωΐ του Μ. Σαββάτου οταν τελειώνει η ακολουθία στη Μητρόπολη, χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά χιλιάδες, πήλινα δοχεία στους δρόμους, με μεγάλο κρότο.
Στην Αμοργό το Πάσχα έχει ιδιαίτερο χρώμα, με όλες τις παλιές παραδόσεις που αναβιώνουν στα χωριά της. Το Σάββατο του Λαζάρου μοιράζονται σε όλα τα σπίτια μεγάλοι σταυροί φτιαγμένοι από φύλλα βαγιάς.
Στις 11 το πρωΐ του Μ. Σαββάτου οταν τελειώνει η ακολουθία στη Μητρόπολη, χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά χιλιάδες, πήλινα δοχεία στους δρόμους, με μεγάλο κρότο.
Στην Αμοργό το Πάσχα έχει ιδιαίτερο χρώμα, με όλες τις παλιές παραδόσεις που αναβιώνουν στα χωριά της. Το Σάββατο του Λαζάρου μοιράζονται σε όλα τα σπίτια μεγάλοι σταυροί φτιαγμένοι από φύλλα βαγιάς.
Στην Πάρο ο ταξιδιώτης θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει το μοναδικό έθιμο της αναπαράστασης των Παθών το οποπίο κρατάει από το 1937 όταν η δασκάλα του χωριού εβαλε τα παιδιά του σχολείου να κάνουν την αναπαράσταση των παθών. Κατά την περιφορά του Επιταφίου στην Μάρπησσα και στα Μάρμαρα, γίνονται στάσεις σε ζωντανές εικόνες των Παθών. Σε κάθε στάση τα παιδιά ντυμένα Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστούν σκηνές από τα πάθη του Χριστού, τον «Μυστικό Δείπνο», το Μαρτύριο της Σταύρωσης και τα μεσάνυκτα του Μ. Σαββάτου, το νησί γεμίζει από φώτα και τον θόρυβο των αμέτρητων πυροτεχνημάτων καθώς γίνεται αναπαράσταση της Ανάστασης.
Στην Ύδρα την Μ. Παρασκευή ο Επιτάφιος μπαίνει στη θάλασσα και διαβάζεται η Ακολουθία του Επιταφίου, δημιουργώντας μία ατμόσφαιρα κατανυκτική. Την επομένη του Πάσχα, γίνεται το κάψιμο ενός ομοιώματος του Ιούδα, μπροστά στα μάτια των έκπληκτων επισκεπτών του νησιού.
Στην Χίο ο ρουκετοπόλεμος είναι ένα παλιό έθιμο που έχει τις ρίζες του στους χρόνους της τουρκικής κατοχής. Οι κάτοικοι των ενοριών του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας Ερειθιανής, έφτιαχναν αυτοσχέδια βαρελότα. Με το πέρασμα του χρόνου όμως αυτά εξελίχθηκαν σε αυτοσχέδιες ρουκέτες και βεγγαλικά, που διανύουν μεγάλες αποστάσεις.
Οι ποσότητες τα τελευταία χρόνια φτάνουν στις μερικές χιλιάδες και το θέαμα που δημιουργείται από τις ρουκέτες που εκτοξεύονται στον ουρανό του Βροντάδου το βράδυ της Ανάστασης είναι φαντασμαγορικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου